نقش چربی های خوراکی در پیشگیری و کنترل فشار خون

پر فشاری خون، دلیل اصلی بروز بیماریهای قلبی- عروقی و سومین عامل کشنده در دنیا است. پر فشاری خون، دلیل اصلی بروز بیماریهای قلبی- عروقی و سومین عامل کشنده در دنیا است به طوری که از هر ۸ مرگ در دنیا، یك مرگ مربوط به پرفشاری خون است و مهمترین عامل خطر بروز بیماریهای قلبی، سکته مغزی و بیماریهای کلیوی می باشد بر اساس مطالعات کشوری حدود ۲۷ در صد جمعیت بالای ۱۸ سال در ایران دچار فشار خون بالا هستند. فشار خون بالا تمام ارگان ها و اعضای بدن از مغز گرفته تا كلیه، قلب، تمام عروق و شریانها را درگیر و دچار عارضه می كند از مهمترین عوارض فشارخون آترواسكلروتیك یعنی رسوب چربی در رگهاست.

رابطه رسوب چربی و فشارخون بالا

 هرچه فشار خون بالاتر باشد، رسوب چربی هم بیشتر شده و در هر كدام از شریان ها ممكن است بوجود بیاید در شریانهای قلبی رسوب چربی باعث ایسکیمی قلبی (توقف خون رسانی به عضله قلب) و در شریانهای  مغزی باعث ایسكمی گذرای مغزی یا سكته های مغزی ناشی از تنگی عروق مغزی می شود. اگر تنگی در شریانهای كلیوی ایجاد شود باعث تشدید فشار خون و ایسكمی در اندام های تحتانی باعث نكروز و قطع عضو می شود.  تاثیر چربی های خوراکی در تصلب شرائین تایید شده است اما اثرات مستقیم چربی بر فشارخون هنوز قطعی نیست.

با این حال، از آنجا که پرفشاری خون و بیماری های قلبی و عروقی در بیشتر موارد با هم ایجاد می شوند و همچنین کاهش مصرف چربی در کاهش وزن موثر است لذا چربی به عنوان یك عامل تغذیه ای در ایجاد  فشار خون بالا مطرح می شود. در بیشتر موارد یك رژیم غذایی با چربی محدود می تواند در پیشگیری و کنترل پرفشاری خون نقش اساسی داشته باشد. کلسترول و تری گلیسیرید از چربی های خون هستند که افزایش آنها در خون یکی از علل مهم ایجاد پرفشاری خون هستند.

بالا بودن سطح هر یک از این دو در خون می تواند باعث ایجاد پلاک در دیواره رگ ها شود با تجمع پلاک، رگ های خونی سفت و تنگ می شوند و در نتیجه فضای عبور خون از رگ کاهش می یابد بنابراین برای پمپاژ خون به بدن، نیروی بیشتری به دیواره رگ ها وارد می شود و در نتیجه، فشار خون بالا می رود.

کلسترول در خون بیشتر به دوصورت LDL و HDL وجود دارد و مهم است دقت کنیم هرچه قدر کلسترول LDL در ایجاد پلاک و افزایش فشارخون نقش دارد HDL در حذف و کوچک کردن پلاک های کلسترولی و کاهش فشارخون موثر است. برای همین در آموزشهای عمومی از LDL به عنوان چربی بد و از HDL به عنوان چربی خوب یاد می شود.

مصرف لبنیات کم چرب و ماهی ها

 یک رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری و کنترل مشکلات قلبی حاوی مقادیر زیادی از:

• غلات کامل
• میوه و سبزی های تازه
• لبنیات کم چرب
• گوشت و سایر منابع پروتئینی بدون چربی
• فیبر فراوان
• نمك کم است

مصرف حداقل ۲ بار در هفته ماهی های آب های سرد مانند سالمون، تون، آزاد و قزل آلا، چون منابع غنی امگا – ۳ هستند، می توانند باعث کاهش فشار خون شوند، گردو هم منبع خوبی از امگا۳ است که در میان وعده ها می توان از آن استفاده کرد.

مصرف روغن زیتون که حاوی اسیدهای چرب تک غیر اشباع است موجب می شود تا کلسترول خوب در خون تا حد مناسبی افزایش یافته و از خطر بروز پر فشاری خون بکاهد.

بذر کتان نیز سرشار از فیبر است و فیبر مانع از جذب کلسترول و چربی در بدن می شود؛ بنابراین مصرف خوراکی های پر فیبر از تشکیل پلاک جلوگیری می کند روغن بذر کتان نیز به جلوگیری از ابتلا به فشار خون بالا کمک می کند اما تأثیر چندانی برای کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا نخواهد داشت. رژیم غذایی سالم برای کسانی که پرفشاری خون همراه با افزایش چربیهای نامناسب خون را دارند  شامل غذاهایی با چربی اشباع پایین(مثل غذاهایی با حداقل چربی حیوانی، لبنیات کم چرب، خوراکهای تهیه شده با روغنهای گیاهی مثل زیتون، کنجد و...، غذاهای بخارپز، کبابی و غذاهایی که به شیوه سرخ کردن در روغن تهیه نمی شوند)، غذاهای کم کلسترول و پرفیبر( مثل انواع سبزیجات، مغزها و دانه ها) است که به کاهش سطح کلسترول  تام و کلسترول بد خون کمك می کند.

این رژیم غذایی سبب می شود احتمال پیشرفت بیماری قلبی و افزایش فشار خون کم شود و از حملات قلبی احتمالی در آینده و سایر عوارض ناشی از افزایش فشار خون کاسته شود.